Skip to main content
Regeerakkoord Sectie

1.6 Afval en circulaire economie We streven naar een volledig circulaire economie om zo beter in onze behoeften aan grondstoffen en water te kunnen voorzien en ons welzijn te maxi-maliseren met een kleinere ecologische voetafdruk. Meer dan 60% van onze broeikasgassenuitstoot komt door de ontginning, de productie, het transport en de consumptie van grondstoffen, producten, voedsel en bouwmaterialen en de verwerking van afval dat daaruit ontstaat. Willen we onze broeikasgasemissie duurzaam verminderen, dan moeten we ook oog hebben voor de vermindering van de koolstofvoetafdruk van onze consumptie. Om een correcte inschatting te maken van de ecologische impact is het belangrijk om de volledige levenscyclus van materialen en goederen in ogenschouw te nemen. Circulaire economie biedt bijzondere opportuni-teiten voor onze welvaart en economie indien we het gebruik van primaire grondstoffen en materialen kunnen verminderen en het herge-bruik ervan vergroten zonder in te boeten op ons comfort of onze welvaart. We ondersteunen de ontwikkeling van onderne-mingsmodellen waarbij een dienst in plaats van een product wordt aangeboden en producten worden gedeeld. Producten moeten slimmer worden ontworpen, zodat ze langer meegaan en makkelijker herstelbaar, herbruikbaar en recycleerbaar zijn. We bevorderen herstelling van producten en hergebruik van onderdelen; recyclage vormt de sluitsteen om alle grond-stoffen maximaal te herwinnen. We stimuleren de bouwsector om richting circulaire en modulaire gebouwen te evolueren en werken samen met hen een routeplan uit. We geven zelf het goede voorbeeld en stellen bij openbare aanbestedingen circulaire voorrangs-regels in om de kringloopeconomie maximaal kansen te geven. We versterken de inzet op circulair ontwerp en circulair aankopen binnen instrumenten zoals de aanvaardingsplicht en green deals. We bieden circulaire ondernemers de ruimte om creatieve oplossingen te bedenken en werken drempels weg die circulaire modellen en gebruik van recyclaat nodeloos hinderen. We zijn koploper op het vlak van selectieve inzameling en recyclage van afval: vandaag recycleren we al ongeveer 70%. Tegen 2030 verhogen we dat nog tot 77,5%. Samen met alle actoren versterken we de sorteerboodschappen via diverse communicatiestrategieën. We streven naar maximale recyclage in Vlaanderen. We zetten ook sterk in op de inzameling van organisch-biologisch afval, dat zo hoogwaardig mogelijk wordt verwerkt; we stimuleren bijko-mend investeringen in de realisatie van voorver-gistingsinstallaties bij GFT-compostering. Een circulaire economie betekent ook dat Vlaanderen zich moet voorbereiden op een gefaseerde afbouw van afvalverbranding. De verbrandingscapaciteit die we in tussentijd in stand houden, moet het hoogst mogelijke energe-tisch rendement en laagst mogelijke uitstoot hebben. We onderzoeken de oprichting van een CO2-backbone, voor de (tijdelijke) opslag, trans-port en gebruik van CO2 ter bevordering van de circulaire koolstofeconomie

Evaluatie van de nakoming van het Vlaamse regeerakkoord over afval en circulaire economie

In de beoordeling van de nakoming van beloften uit het Vlaamse regeerakkoord inzake afval en circulaire economie, zijn diverse initiatieven en besluiten door de regering genomen die in lijn liggen met de doelstellingen uit het regeerakkoord. Hieronder volgt een opsomming van relevante acties gekoppeld aan de kernpunten van het regeerakkoord:

  1. Voedselverlies en biomassa(rest)stromen worden aangepakt via het actieplan 'Voedselverlies en biomassa(rest)stromen circulair 2021-2025', met een focus op meer preventie, beter sorteren en inzamelen, en meer hoogwaardige valorisatie [0].

  2. Het beleidsplan bio-economie stimuleert onderzoek en innovatie en creëert nieuwe waardeketens die de Vlaamse economie koolstofneutraal maken [1][2][3].

  3. De oproep circulaire voedselketen 2022 onderstreept het doel om voedselverlies te voorkomen en voedselreststromen hoogwaardig te valoriseren [4].

  4. Het programma 'Op weg naar circulair bouwen 2022-2030' zet in op circulaire bouweconomie met aandacht voor milieu-impact en materialengebruik [5].

  5. Thematische oproepen bij het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek (FWO) stimuleren onderzoek naar circulaire economie [6][7].

  6. Initiatieven zoals het subsidiereglement voor circulair water [8] en de Gerichte Oproep Circulaire Zorg [9] tonen de inzet van de regering om specifieke sectoren te verduurzamen.

  7. Om aan de koploperspositie van Vlaanderen in selectieve inzameling en recyclage van afval te voldoen, is er een half miljoen euro uit het Vlaams Klimaatfonds gereserveerd voor investeringen in een vergisting met nacompostering bij composteerinstallaties [10].

  8. Het Vlaams reglement rond duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen, Vlarema 9, zet in op vermindering van kunststofproducten die invloed hebben op het milieu [11][12][13][14].

  9. Met het project 'Recyclagehub' wordt 30 miljoen euro geïnvesteerd in het sluiten van materiaalkringlopen [15][16][17].

  10. De omzetting van Europese richtlijnen in Vlaamse regelgeving draagt bij aan het verminderen van de koolstofvoetafdruk, zoals maatregelen betreffende kunststofproducten [11][12][13][18][19][20][21].

  11. Aanzetten tot circulaire waterinitiatieven worden versterkt door subsidies voor projecten die bijdragen aan circulair watergebruik [8][22][23].

  12. De sociale economie en maatschappelijk verantwoord ondernemen krijgen ondersteuning door subsidieaanvragen en het stimuleren van een groenere mobiliteit [24][25][26].

  13. Investeringen in ecologische innovaties worden ondersteund, zoals strategische ecologiesteun voor de productie van duurzamere gevelstenen [27] en voor de recyclage van PET-afval [28].

  14. Er wordt ingezet op de uitvoering van beleidsonderzoek, zoals analyses van strategische waardenketens en methodes om energiebesparing te verhogen [29][30].

  15. Groot belang wordt gehecht aan onderzoek naar en de toepassing van Carbon Capture, Utilisation and Storage (CCUS) als onderdeel van de transitie naar een circulaire economie [31][32][33][34].

  16. Verdragsinstemmingen en goedkeuringen gericht op producentenverantwoordelijkheid en afvalbeheer zijn gerealiseerd [35][36][37][38][32][39].

Door bovengenoemde besluiten en actieplannen lijkt de regering haar beloften uit het regeerakkoord grotendeels na te komen, gezien de substantiële vooruitgang in de richting van een circulaire economie, verminderde koolstofvoetafdruk en bevordering van innovatie in afvalbeheer en recycling.

Details

Referenties [0] : (2021-04-23) Vlaams actieplan 'Voedselverlies en biomassa(rest)stromen circulair 2021-2025'

[1] : (2020-12-18) Vlaams beleidsplan bio-economie

[[2]] : (2020-07-10)

[3] : (2022-04-29) Plan Vlaamse Veerkracht: volgende stappen en uitbreiding van het Vlaams beleidsplan bio-economie

[4] : (2022-10-07) Oproep circulaire voedselketen 2022:  preventie van voedselverlies en hoogwaardige valorisatie van voedselreststromen

[5] : (2022-04-29) Vlaams beleidsprogramma 'Op weg naar circulair bouwen 2022-2030'

[6] : (2023-05-12) Vaststelling regels thematische oproep voor circulaire economie bij het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek (FWO)

[7] : (2023-06-30) Vaststelling regels thematische oproep voor circulaire economie bij het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek (FWO)

[8] : (2023-03-31) Subsidie projectoproep circulair water

[9] : (2023-07-07) Subsidies gerichte oproep Circulaire Zorg 2023 om het gebruik van herbruikbaar materiaal in de medische zorg te bevorderen

[10] : (2022-12-23) Reservering VKF-middelen voor maatregel klimaatmitigatie in afvalsector en via circulaire economie

[11] : (2023-05-12) Omzetting Europese Richtlijn vermindering effecten bepaalde kunststofproducten op het milieu: wijzigingsbesluit

[12] : (2023-02-10) Omzetting Europese Richtlijn vermindering effecten bepaalde kunststofproducten op het milieu: wijzigingsbesluit

[13] : (2023-12-22) Omzetting Europese Richtlijn vermindering effecten bepaalde kunststofproducten op het milieu: wijzigingsbesluit

[14] : (2020-07-17) Omzetting van de gewijzigde Europese kaderrichtlijn afvalstoffen: wijzigingsdecreet

[15] : (2021-06-18) Plan Vlaamse Veerkracht: Recyclagehub regels voor toekenning steun aan ondernemingen om materiaalkringlopen te sluiten

[16] : (2021-09-03) Plan Vlaamse Veerkracht: Recyclagehub regels voor toekenning steun aan ondernemingen om materiaalkringlopen te sluiten

[17] : (2022-11-25) Plan Vlaamse Veerkracht: Steun aan ondernemingen om materiaalkringlopen te sluiten in kader van tweede oproep 'Recyclagehub'

[18] : (2020-10-30) Omzetting gewijzigde Europese richtlijnen afvalstoffen, havenontvangstvoorzieningen voor afvalafgifte van schepen en vermindering effecten van bepaalde kunststofproducten op het milieu

[19] : (2023-07-07) Omzetting Europese Richtlijn vermindering effecten bepaalde kunststofproducten op het milieu: wijzigingsbesluit

[20] : (2022-10-28) Omzetting Europese Richtlijn vermindering effecten bepaalde kunststofproducten op het milieu: wijzigingsbesluit

[21] : (2021-07-16) Werkwijze stedelijke emissievrije zones distributie

[22] : (2022-11-18) Plan Vlaamse Veerkracht: Subsidie innovatieve projecten Circulair Watergebruik in kader van Blue Deal

[23] : (2022-12-09) Plan Vlaamse Veerkracht: subsidies duurzaam watergebruik en overheidsopdracht studie naar ‘Groenblauwe business modellen voor landbouwers’

[24] : (2021-09-03) Subsidies Circulair Werk(t) – fase 2

[25] : (2023-12-08) Verlenging hubs Circulair Werk(t) voor de periode 2024-2025

[26] : (2022-12-23) Oproep ‘Investeringen in een duurzame en groene mobiliteit in de sociale economie’

[27] : (2021-12-17) 1 miljoen euro strategische ecologiesteun aan Vandersanden Steenfabrieken nv in Bilzen

[28] : (2021-12-17) 1 miljoen euro strategische ecologiesteun aan Agfa-Gevaert nv in Mortsel

[29] : (2021-12-17) Herverdeling provisioneel krediet: Subsidie Ecoom voor analyse strategische waardenketens in de Vlaamse economie en versterking beleidsrelevant onderzoek

[30] : (2023-12-22) Aanpak besteding middelen Vlaams Klimaatfonds (VKF) voor verderzetting onderbouwde aanpak energiebesparing gebouwenpark VDAB

[31] : (2021-12-17) Erkenningsaanvraag Steunpunt voor Beleidsrelevant Onderzoek voor het thema ‘Circulaire Economie’ (2022-2026)

[32] : (2023-07-07) Voorontwerp van decreet over de ondersteuning van sociale economie en maatschappelijk verantwoord ondernemen

[33] : (2021-11-26) Conceptnota: “visie op CCUS: koolstof afvang, hergebruik en opslag“

[34] : (2023-08-31) Voorontwerp van decreet over het vervoer van koolstofdioxide via pijpleidingen in het Vlaamse Gewest

[35] : (2020-12-18) Omzetting gewijzigde Europese richtlijnen afvalstoffen, havenontvangstvoorzieningen voor afvalafgifte van schepen en vermindering effecten van bepaalde kunststofproducten op het milieu

[36] : (2021-05-28) Plan Vlaamse Veerkracht: dossiernummer 123

[37] : (2021-02-26) Decreet omzetting van de gewijzigde Europese kaderrichtlijnen rond afvalstoffen

[38] : (2021-07-09) Plan Vlaamse Veerkracht: Thematische oproep bio-economie bij het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek - Vlaanderen

[39] : (2022-12-16) Instemmingdsdecreet samenwerkingsakkoord uitgebreide producentenverantwoordelijkheid voor bepaalde afvalstromen en zwerfvuil